Günümüzde, hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerin en yaygın sağlık sorunlarından biri olan obezite, genetik olabildiği gibi çevresel kaynaklı da olabilen kronik bir hastalıktır.
Basitçe tanımlarsak obezite, vücutta depolanan yağ miktarının gereğinden fazla olmasıdır.
Çocukluk dönemindeki obezitenin %90'ı büyüme için gerekenden daha fazla kalori alınması sonucu ortaya çıkmaktadır.
Klinik olarak obezite, kilonun boyun karesine oranlanması (kg/ m²) ile elde edilen “Vücut Kitle Endeksi” ile ölçülür. Çocuğun yaşı ve cinsiyetine göre vücut kitle endeksi % 85’in üzerinde ise aşırı kilolu, % 95’in üzerinde ise obez olarak değerlendirilir.
Çocukluk döneminde obezite oluşumuna neden olan temel faktörler:
Genetik: Obezite ve genetik etmenler üzerinde yapılan araştırmalarda her iki ebeveyn obez ise çocuğun obez olma şansı %80, yalnızca biri obez ise oran %50, ikisi de obez değilse oran %9 olarak bulunmuştur.
Dengesiz Beslenme: Doymuş yağ oranı yüksek gıdalar, fast food (hamburger, patates kızartması vb.), dondurulmuş hazır gıdalar ve abur cubur denilen cips, çerez, şekerleme vb. gıdaların aşırı tüketimi obeziteye davetiye çıkaran besinler arasındadır.
Hareketsiz Yaşam Tarzı: Teknoloji çağı dolayısıyla fiziksel aktivite azalmış, televizyon veya bilgisayar karşısında uzun süre vakit geçiren çocuklarda obezite meydana gelme riski oldukça artmıştır. Obezite sıklığı, 4 saatten daha fazla televizyon izleyen çocuklarda, 1 ya da 1 saatten daha az televizyon izleyen çocuklara göre daha yüksek olarak saptanmıştır.
Psikolojik Etmenler: Yapılan araştırmalar sonucu, obezite ve psikolojik etmenler arasında bir ilişki olduğu kabul edilmektedir. Anne-baba ve çocuk arasındaki olumsuz ilişkiler çocuğun ruhsal yapısını etkileyip aşırı yemek yeme ve obeziteye neden olabilmektedir.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO), 2006 yılında dünyada 400 milyonun üzerinde obez birey olduğunu rapor etmiştir. 2015 yılında ise bu sayının 700 milyona ulaşacağı öngörülmektedir. Bu nedenle, yetişkin bireyler olarak, çocuklarımızı bu tehlikeden korumalı, beslenme alışkanlıklarını sağlıklı ve düzenli hale getirmeli, egzersiz yapmaya teşvik etmeliyiz.
Referanslar:
Child Development (8th Edition)/ Laura E. Berk
Çocukluk Çağında Obezite/ Kadir Babaoğlu, Şükrü Hatun